Στις 18 Μαρτίου 2016, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ και η Τουρκία συμφώνησαν να τερματίσουν την παράνομη μετανάστευση από την Τουρκία προς την ΕΕ και να την αντικαταστήσουν με νόμιμους διαύλους επανεγκατάστασης των προσφύγων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στόχος είναι να αντικατασταθούν οι αποδιοργανωμένες, χαοτικές, παράνομες και επικίνδυνες μεταναστευτικές ροές από οργανωμένες, ασφαλείς και νόμιμες οδούς προς την Ευρώπη για τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας σύμφωνα με το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο.
Η συμφωνία τέθηκε σε ισχύ στις 20 Μαρτίου 2016 και καθορίστηκε η 4η Απριλίου 2016 ως η ημερομηνία-στόχος για την έναρξη της επιστροφής των ατόμων που φθάνουν στην Ελλάδα μετά τις 20 Μαρτίου και για τις πρώτες επανεγκαταστάσεις. Κατά συνέπεια, σήμερα, ξεκίνησαν δύο διαδικασίες: οι επιστροφές από τα ελληνικά νησιά προς την Τουρκία ώστε να καταστεί σαφές ότι πρόκειται για επικίνδυνη και ακατάλληλη διαδρομή· και οι πρώτες επανεγκαταστάσεις Σύριων προσφύγων από την Τουρκία προς την Ευρώπη, για να υπογραμμιστεί ότι πρόκειται για τον τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη ανταποκρίνεται στις ευθύνες που έχει ως ήπειρος που δεσμεύεται από τη σύμβαση της Γενεύης και το θεμελιώδες δικαίωμα του ασύλου.
Η εφαρμογή της συμφωνίας απαιτεί τεράστιες επιχειρησιακές προσπάθειες από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, και κυρίως από την Ελλάδα. Όπως δήλωσε ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, πρόκειται για ηράκλεια αποστολή. Η Ελλάδα και η Τουρκία είναι οι δύο κυβερνήσεις που είναι επιφορτισμένες με την εφαρμογή της συμφωνίας. Οι νομικές και επιχειρησιακές εργασίες εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των εθνικών τους αρχών. Η Επιτροπή βοηθά την Ελλάδα με την παροχή συμβουλών, εμπειρογνωμοσύνης και με στήριξη από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και με τον συντονισμό — μέσω του συντονιστή της ΕΕ κ. Maarten Verwey — της στήριξης που παρέχεται από τα κράτη μέλη και τους οργανισμούς της ΕΕ.
Σήμερα πραγματοποιούνται σημαντικά πρώτα βήματα για την εφαρμογή της συμφωνίας. Σήμερα το πρωί, 32 Σύριοι πρόσφυγες επανεγκαταστάθηκαν στη Γερμανία και 11 στη Φινλανδία. Μια ομάδα Σύριων προσφύγων αναμένεται να αναχωρήσουν για τις Κάτω Χώρες αύριο το πρωί. Σήμερα το πρωί βρισκόταν σε εξέλιξη η επιστροφή αρκετών μεταναστών, που δεν είχαν υποβάλει αίτηση ασύλου στην Ελλάδα, από τα ελληνικά νησιά προς την Τουρκία, με πλήρη σεβασμό της ενωσιακής και της διεθνούς νομοθεσίας. Απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες από την Ελλάδα, την Τουρκία και όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες.